W Dzienniku Ustaw pod poz. 1231 i 1232 pojawiły się dwa rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 lipca 2020 r. w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19 Na ich mocy z dodatkowego zasiłku opiekuńczego ubezpieczeni mogą korzystać do 26 lipca 2020 r.

Wcześniej w Dzienniku Ustaw pod poz. 1108 i 1109 opublikowano dwa rozporządzenia Rady Ministrów z 25 czerwca 2020 r., dzięki którym dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługiwał do 12 lipca 2020 r.

Jeszcze wcześniej przepisy tarczy 4.0 wydłużyły okres pobierania zasiłku opiekuńczego do 28 czerwca 2020 r.

Przypomnijmy, że w tarczy 4.0 przewidziano:

wydłużenie dodatkowego zasiłku opiekuńczego do 28 czerwca 2020 r.,
zachowanie prawa do ww. zasiłku dla tych samych osób co przed 25 maja (czyli również dla rodziców dzieci do lat 8),
wejście w życie powyższych rozwiązań z mocą od 25 maja,
zasadę dzięki której Rada Ministrów może, w celu przeciwdziałania COVID-19, w drodze rozporządzenia określić dłuższy okres pobierania ww. zasiłku niż wskazany termin dla poszczególnych grup osób uprawnionych oraz w zależności od funkcjonowania poszczególnych placówek.

Poznaj: odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące przedłużenia dodatkowego zasiłku opiekuńczego

Co ważne, od 25 maja 2020 r. na mocy postanowień tarczy 3.0 (czyli ustawy z 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 – Dz.U. z 2020 r. poz. 875) prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego przewidziano wyłącznie:

dla ubezpieczonego zwolnionego od wykonywania pracy oraz dla funkcjonariusza, zwolnionego od pełnienia służby, z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki – w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko albo w przypadku niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19, ze względu na konieczność osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego;
dla ubezpieczonego zwolnionego od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dorosłą osobą niepełnosprawną w przypadku zamknięcia szkoły, ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, ośrodka wsparcia, warsztatu terapii zajęciowej lub innej placówki pobytu dziennego o podobnym charakterze z powodu COVID-19, do których uczęszcza dorosła osoba niepełnosprawna;
dla rolników sprawujących opiekę nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego.

Dodajmy, że resort pracy od początku zapewniał, że od 25 maja 2020 r. zasiłek opiekuńczy powinien przysługiwać również na dzieci pełnosprawne do lat 8 (czyli na dotychczasowych warunkach) – przeczytać o tym można chociażby TUTAJ. Niestety podstawa prawna do tego pojawiła się z opóźnieniem – przy kolejnej nowelizacji ustawy antykryzysowej (w ramach tzw. tarczy 4.0).

Komunikat ZUS z 7 czerwca 2020 r. odnośnie dodatkowego zasiłku opiekuńczego od 25 maja 2020 r.

Uchwalona przez Sejm ustawa z 4 czerwca br. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 382) wprowadziła zmiany w przepisach o dodatkowym zasiłku opiekuńczym.

Ustawa przewiduje, że ubezpieczonym rodzicom dzieci w wieku do lat 8, które nie mają orzeczenia o niepełnosprawności lub o potrzebie kształcenia specjalnego, przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy:

z powodu zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do której uczęszcza dziecko albo braku możliwości sprawowania opieki przez nianię lub braku możliwości sprawowania opieki przez dziennego opiekuna z powodu COVID-19,
w przypadku otwarcia tych placówek, w czasie trwania COVID-19, jeżeli rodzic sprawuje osobistą opiekę nad dzieckiem.

Okres dodatkowego zasiłku opiekuńczego

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy będzie przysługiwał od 25 maja 2020 r. do 28 czerwca 2020 r.

Rozpatrywanie wniosków

Mimo niezakończonego procesu legislacyjnego (ustawa została przekazana do Senatu), rodzice dzieci do lat 8 mogą składać wnioski o wypłatę dodatkowego zasiłku opiekuńczego za okres od 25 maja 2020 r. zarówno do ZUS, jak i płatników składek (pracodawców, zleceniodawców). Płatnicy składek, który wypłacają zasiłki, powinni więc przyjmować wnioski swoich ubezpieczonych o dodatkowy zasiłek opiekuńczy z tytułu opieki nad dziećmi do lat 8 za okres od 25 maja 2020 r. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy zostanie wypłacony przez ZUS lub płatnika składek po wejściu w życie ustawy.

Nie zmieniły się zasady występowania o dodatkowy zasiłek opiekuńczy oraz wzór oświadczenia do uzyskania dodatkowego zasiłku opiekuńczego.

Jeśli przed wejściem w życie ustawy ubezpieczony wystąpił o zasiłek opiekuńczy na ogólnych zasadach określonych w ustawie zasiłkowej z tytułu zamknięcia placówki, do której uczęszcza jego dziecko, okres ten nie powinien być liczony do limitu 60 dni wypłaty zasiłku opiekuńczego w tym roku kalendarzowym.

Wyjaśnienia ZUS z 24 czerwca 2020 r.

Tarcza 4.0 wprowadziła zmiany w przepisach o dodatkowym zasiłku opiekuńczym (jej przepisy weszły w życie 24 czerwca br. ale z mocą obowiązującą od 25 maja br.)

Zgodnie z przepisami, ubezpieczonym – rodzicom dzieci w wieku do lat 8, które nie mają orzeczenia o niepełnosprawności lub o potrzebie kształcenia specjalnego – przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy:

w związku z zamknięciem z powodu COVID-19 żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do której uczęszcza dziecko albo braku możliwości sprawowania opieki przez nianię (link do strony zewnętrznej) lub braku możliwości sprawowania opieki przez dziennego opiekuna (link do strony zewnętrznej) z powodu COVID-19,
w przypadku otwarcia tych placówek w czasie trwania COVID-19, jeżeli rodzic sprawuje osobistą opiekę nad dzieckiem.

Okres dodatkowego zasiłku opiekuńczego

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje od 25 maja 2020 r. do 26 lipca 2020 r.

Wnioski złożone przed 24 czerwca br.

Jeśli przed wejściem w życie nowych przepisów ubezpieczony wystąpił o zasiłek opiekuńczy na ogólnych zasadach, określonych w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem do lat 8, wniosek ten zostanie potraktowany jak wniosek o dodatkowy zasiłek opiekuńczy. Okres wypłaconego zasiłku nie zostanie wliczony do limitu 60 dni wypłaty zasiłku opiekuńczego w tym roku kalendarzowym.

Jeżeli rodzice dzieci do lat 8 bez orzeczenia o niepełnosprawności lub o potrzebie kształcenia specjalnego, złożyli przed 24 czerwca br. wnioski o wypłatę dodatkowego zasiłku opiekuńczego za okres od 25 maja 2020 r. w ZUS albo u płatnika składek (pracodawcy, zleceniodawcy), wniosek ten zostanie rozpatrzony po wejściu w życie nowych przepisów.

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy – opieka nad dziećmi niepełnosprawnymi

Nie zmieniają się zasady korzystania z dodatkowego zasiłku opiekuńczego z powodu zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły w związku z COVID-19 albo braku możliwości sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19 przez ubezpieczonych rodziców dzieci:

do 16 lat, które mają orzeczenie o niepełnosprawności,
do 18 lat, które mają orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
do 24 lat, które mają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.

Dotyczy to także rodziców lub opiekunów osób pełnoletnich niepełnosprawnych, zwolnionych od wykonywania pracy z powodu konieczności zapewnienia opieki nad taką osobą w przypadku zamknięcia z powodu COVID-19 placówki, do której uczęszcza dorosła osoba niepełnosprawna, tj. szkoły, ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, ośrodka wsparcia, warsztatu terapii zajęciowej lub innej placówki pobytu dziennego o podobnym charakterze.

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje nie dłużej niż do 28 czerwca 2020 r.

Jak uzyskać dodatkowy zasiłek opiekuńczy?

Nie zmieniły się zasady występowania o dodatkowy zasiłek opiekuńczy.

Aby otrzymać dodatkowy zasiłek opiekuńczy wystarczy złożyć u swojego płatnika składek, np. pracodawcy, zleceniodawcy oświadczenie o sprawowaniu opieki nad dzieckiem (plik docx 38kb). Oświadczenie to jest jednocześnie wnioskiem o dodatkowy zasiłek opiekuńczy. Osoby prowadzące działalność pozarolniczą składają oświadczenie w ZUS. Oświadczenie można złożyć w dowolnym momencie, ale trzeba je złożyć, bo bez niego ZUS albo płatnik składek nie wypłaci zasiłku.

Trzeba pamiętać, że nie zmieniły się zasady przysługiwania dodatkowego zasiłku opiekuńczego. Zasiłek ten nie przysługuje, jeśli drugi z rodziców dziecka może zapewnić dziecku opiekę (np. jest bezrobotny, korzysta z urlopu rodzicielskiego, czy urlopu wychowawczego).

Dodatkowego zasiłku nie wlicza się do limitu 60 dni zasiłku opiekuńczego w roku kalendarzowym przyznawanego na tzw. ogólnych zasadach.

Instrukcja jak złożyć oświadczenie przez portal PUE ZUS (plik docx 546kb).

137 dni łącznego limitu

RM wydała kolejne dwa rozporządzenia w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego (Dz.U. z 2020 r. poz. 1231 i 1232). Na ich mocy, dodatkowy zasiłek opiekuńczy, o którym mowa w art. 4 ust. 1-1d oraz art. 4a ust. 1 i 1a ustawy antykryzysowej, przysługuje nie dłużej niż do dnia 26 lipca 2020 r.

W aktualnym stanie prawnym, ubezpieczony mógł / może wnioskować o dodatkowy zasiłek opiekuńczy na poniższe okresy:

od 12 do 25 marca 2020 r. (14 dni);
od 26 marca do 8 kwietnia 2020 r. (kolejne 14 dni);
od 9 do 26 kwietnia 2020 r. (kolejne 18 dni);
od 27 kwietnia do 3 maja 2020 r. (kolejne 7 dni);
od 4 maja do 24 maja 2020 r. (kolejne 21 dni);
od 25 maja do 14 czerwca 2020 r. (kolejne 21 dni);
od 15 do 28 czerwca 2020 r. (kolejne 14 dni);
od 29 czerwca do 12 lipca 2020 r. (kolejne 14 dni);
od 13 do 26 lipca 2020 r. (kolejne 14 dni)

Reasumując, dodatkowy zasiłek opiekuńczy z tytułu opieki nad dzieckiem do 8 lat przysługuje do 137 dni, a w pozostałych przypadkach do 123 dni, nie dłużej niż do 26 lipca 2020 r. Okres ten nie jest wliczany do limitu 60 dni w roku kalendarzowym z tytułu opieki nad dzieckiem do 14 lat, ani do limitu 30 dni w roku kalendarzowym z tytułu opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym.

Dokumentem do wypłaty dodatkowego zasiłku opiekuńczego jest oświadczenie ubezpieczonego – Wzór oświadczenia do pobrania (plik docx).

5 pytań o dodatkowy zasiłek opiekuńczy

Żłobki i przedszkola mogą być otwarte od 6 maja, ale szkoły pozostają zamknięte. Co z dodatkowym zasiłkiem opiekuńczym? Komu przysługuje? Co, jeśli mimo otwarcia placówki rodzic nie zdecyduje się wysłać do niej dziecka? Resort pracy przygotował odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania dotyczące dodatkowego zasiłku opiekuńczego.

Moje dziecko za miesiąc kończy 8 lat, szkoły pozostają zamknięte, czy przysługuje mi dodatkowy zasiłek opiekuńczy?

Tak, dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje rodzicom dzieci do 8. roku życia w związku z zamknięciem żłobków, klubów dziecięcych, przedszkoli czy szkół z powodu zagrożenia koronawirusem.

Jeżeli żłobek, do którego uczęszcza moje dziecko, zostanie otwarty np. 11 maja, to do tego czasu mam prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego?

Tak, dodatkowy zasiłek opiekuńczy będzie przysługiwał.

Co w sytuacji, gdy żłobek się otworzy, ale ze względów bezpieczeństwa ograniczy liczbę dzieci, które mogą do niego uczęszczać?

W takim przypadku dodatkowy zasiłek opiekuńczy również będzie przysługiwał.

A jeżeli mimo otwarcia placówki opieki nie zdecyduję się posłać do niej mojego dziecka? Czy wtedy stracę prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego?

Rodzice mogą być spokojni – jeżeli żłobek czy przedszkole zostaną otwarte, a mimo to rodzic nie zdecyduje się na posłanie dziecka do placówki z powodu stanu epidemii, dodatkowy zasiłek opiekuńczy będzie przysługiwał.

Czy w takim przypadku również wystarczy złożyć oświadczenie, w którym wskażę, w jakim okresie chcę pobierać dodatkowy zasiłek opiekuńczy?

Zasady dokumentowania prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego nie zmieniły się w związku z wydłużeniem prawa do jego pobierania. Aby otrzymać dodatkowy zasiłek opiekuńczy wystarczy złożyć u swojego płatnika składek, np. pracodawcy, zleceniodawcy oświadczenie o sprawowaniu opieki nad dzieckiem. Oświadczenie to jest jednocześnie wnioskiem o dodatkowy zasiłek opiekuńczy. Osoby prowadzące działalność pozarolniczą składają oświadczenie w ZUS. Oświadczenie można złożyć w dowolnym momencie, ale trzeba je złożyć, bo bez niego ZUS albo płatnik składek nie wypłaci zasiłku.